ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Σύμφωνα με την Περιφερειακή Στρατηγική για την Κοινωνική Ένταξη (ΠΕ.Σ.Κ.Ε.) της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, η οποία διαμορφώθηκε το 2015, καθώς και το ΦΕΚ 4083/23-11-2017, το Περιφερειακό Παρατηρητήριο για την Κοινωνική Ένταξη στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων υποστηρίζει τη Διεύθυνση Κοινωνικής Μέριμνας -ως βραχίονα του Περιφερειακού Μηχανισμού Παρακολούθησης και Συντονισμού προάγοντας την αποτελεσματικότητα και ενδυναμώνοντας τον μηχανισμό κοινωνικής ένταξης. Αποτελεί μέρος του Εθνικού Μηχανισμού Συντονισμού Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των Πολιτικών Κοινωνικής Ένταξης και Κοινωνικής Συνοχής, ο οποίος θεσμοθετήθηκε με τον Νόμο 4445/2016, συμβάλλοντας στην εναρμόνιση και τον συσχετισμό των περιφερειακών κοινωνικών αναγκών με τα ζητήματα κοινωνικής ένταξης και τις αντίστοιχες στρατηγικές που λαμβάνουν χώρα σε εθνικό επίπεδο.

Εθνικός Μηχανισμός Συντονισμού, Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των πολιτικών Κοινωνικής Ένταξης και Κοινωνικής Συνοχής

Ο «Εθνικός  Μηχανισμός Συντονισμού, Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των Πολιτικών Κοινωνικής Ένταξης και Κοινωνικής Συνοχής» (Εθνικός Μηχανισμός- ΕΜ), θεσμοθετήθηκε με το Νόμο 4445/2016 και ορίζεται ως ενιαίος οργανικός σχηματισμός, ο οποίος έχει ως αντικείμενο τον σχεδιασμό, την ενημέρωση, τον συντονισμό, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση οριζόντιων συνεκτικών πολυτομεακών πολιτικών Κοινωνικής Ένταξης και Κοινωνικής Συνοχής. Ο μηχανισμός δρα συνεκτικά μεταξύ του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, και των λοιπών Υπουργείων που ασκούν Κοινωνική Πολιτική, χωρίς να μεταβάλλει τις αρμοδιότητες τους ως προς την υλοποίηση, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της πολίτικης αυτής.

Ο «Εθνικός Μηχανισμός» συνεπικουρείται από το «Ενιαίο Γεωπληροφοριακό Σύστημα» (ΕΓΠΣ), στο οποίο ειδικώς εξουσιοδοτημένοι υπάλληλοι του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων καταχωρούν δεδομένα, αναφορές και στατιστικά στοιχεία, που αφορούν σε πολιτικές Κοινωνικής Ένταξης, Κοινωνικής Προστασίας και Κοινωνικής συνοχής, με σκοπό την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των πολιτικών που εξυπηρετούν την Εθνική Στρατηγική για την Κοινωνική Ένταξη (ΕΣΚΕ). Ταυτόχρονα, ο Μηχανισμός αποτελεί το βασικό συντονιστικό όργανο για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή οριζόντιων συνεκτικών πολυτοµεακών πολιτικών Κοινωνικής Ένταξης από τα συναρμόδια Υπουργεία, και λειτουργεί στο πλαίσιο μιας αμφίδρομης διαδικασίας – από επάνω προς τα κάτω και ανάδρομα, η οποία:

• αφενός μεταβιβάζει (από τα κάτω προς τα πάνω: από τις Περιφέρειες προς το Υπουργείο Εργασίας) πληροφορίες για τη χάραξη οριζόντιων πολιτικών και τη λήψη αναγκαίων μέτρων, και
• αφετέρου συνεισφέρει στη χάραξη τυπικών πολιτικών στη βάση των αρχών και των προτεραιοτήτων της ΕΣΚΕ, λαμβάνοντας υπόψη τις τοπικές ανάγκες σε περιφερειακό επίπεδο, τις οριζόντιες εθνικές πολιτικές και τα κενά πολιτικής που δημιουργούνται.

Η παρακολούθηση των πολιτικών Κοινωνικής Ένταξης από τον Μηχανισμό γίνεται σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, μέσω του πληροφοριακού συστήματος που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του Εθνικού Μηχανισμού, με την καθιέρωση συστήματος δεικτών. Οι δείκτες αυτοί επιτρέπουν την παρακολούθηση της προόδου κάθε προτεραιότητας της ΕΣΚΕ και της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας των επιμέρους παρεμβάσεων, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην αξιολόγηση τους.

Στην οργανωτική δομή των υπόχρεων φορέων να συνεισφέρουν δεδομένα στο «Ενιαίο Γεωπληροφοριακό Σύστημα» (ΕΓΠΣ) κεντρικό ρόλο (ενδεικτικά) θα έχουν:

1. Το Τμήμα Σχεδιασμού και Αξιολόγησης της Διεύθυνσης Κοινωνικής Ένταξης και Κοινωνικής Συνοχής του Υπουργείου Εργασίας, το οποίο σύμφωνα με το Άρθρο 18 του ν. 4445/2016: «Εργαλεία Αξιολόγησης του Εθνικού Μηχανισμού», έχει και την ευθύνη εισαγωγής με για την αποτελεσματική αξιολόγηση και αποδοτική αποτύπωση των εφαρμοζόμενων πολιτικών, προγραμμάτων και παρεμβάσεων κοινωνικής ένταξης.
2. Η Γενική Διεύθυνση Κοινωνικής Αλληλεγγύης του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, η οποία καταχωρεί δεδομένα, αναφορές και στατιστικά στοιχεία, που αφορούν σε πολιτικές κοινωνικής ένταξης, κοινωνικής προστασίας και κοινωνικής συνοχής, με σκοπό την παρακολούθηση των κοινωνικών πολιτικών, των προτεραιοτήτων της ΕΣΚΕ και την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των συναφών παρεμβάσεων σε κυβερνητικό και αυτοδιοικητικό επίπεδο».
3. Oι Περιφέρειες, μέσω των Παρατηρητηρίων Κοινωνικής Ένταξης, οι οποίες εκδίδουν ετήσιες αναφορές για την ενημέρωση των δεικτών του «Ενιαίου Γεωπληροφοριακού Σύστηματος». Στο πλαίσιο της παρακολούθησης και αξιολόγησης των δράσεων σε αυτοδιοικητικό επίπεδο, καθοριστικό ρόλο διαδραματίζουν οι Διευθύνσεις Κοινωνικής Μέριμνας των Περιφερειών και τα Περιφερειακά Παρατηρητήρια Κοινωνικής Ένταξης.

Η Περιφερειακή Στρατηγική Κοινωνικής Ένταξης της ΠΙΝ 2014-2020

Η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, βάσει των σχετικών απαιτήσεων αναφορικά με τον σχεδιασμό του ΕΣΠΑ 2014-2020 και στο πλαίσιο του σχεδιασμού του ΠΕΠ Ιονίων Νήσων, προέβη στην κατάρτιση Περιφερειακής Στρατηγικής Κοινωνικής Ένταξης (ΠΕ.Σ.Κ.Ε.), η οποία είχε ως στόχο την ενίσχυση του κοινωνικού ιστού της Περιφέρειας με την ενδυνάμωση των δημόσιων πολιτικών πρόληψης/καταπολέμησης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού των κατοίκων της και αντιμετωπίζουν αυξημένα προβλήματα διαβίωσης και κοινωνικής ένταξης.

Ειδικότερα, το 2015 διαμορφώθηκε η Περιφερειακή Στρατηγική για την Κοινωνική Ένταξη, η οποία έθεσε ένα στρατηγικό πλαίσιο αρχών, προτεραιοτήτων και αξόνων δράσης για τον συντονισμό, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των πολιτικών καταπολέμησης της φτώχειας, του κοινωνικού αποκλεισμού και των διακρίσεων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Η εν λόγω στρατηγική αποτέλεσε βασική προϋπόθεση για την ενεργοποίηση δράσεων του ΕΚΤ, στο πλαίσιο του Θεματικού Στόχου 9: «Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμηση της φτώχειας και κάθε διάκρισης» του ΠΕΠ Ιονίων Νήσων 2014-2020.

Οι βασικοί άξονες της Στρατηγικής περιλάμβαναν ένα πλέγμα παρεμβάσεων που καλύπτουν όχι μόνο τις παραδοσιακές ομάδες στόχου των προνοιακών πολιτικών, αλλά και άλλες κατηγορίες προσώπων που απειλούνται με κοινωνικό αποκλεισμό ή αποκλεισμό από την αγορά εργασίας, παρά την ικανότητα και διαθεσιμότητά τους για άσκηση απασχόλησης. Οι γενικοί στόχοι της Περιφερειακής Στρατηγικής Κοινωνικής Ένταξης (ΠΕ.Σ.Κ.Ε.) Ιονίων Νήσων αποκρυσταλλώνονται σε ισάριθμους Άξονες Προτεραιότητας, βάσει των οποίων δομήθηκε το Σχέδιο Δράσης της Περιφέρειας για την καταπολέμηση της φτώχειας και την ενδυνάμωση της κοινωνικής ένταξης και οι οποίοι διατυπώνονται όπως περιγράφονται στον παρακάτω πίνακα.